هیپوگلایسمی یا قند خون پایین در کودک زمانی رخ می دهد که سطح قند خون به کمتر از محدوده طبیعی برای او برسد. علائم شایع هیپوگلایسمی در کودکان شامل لرزش، تعریق و تحریک پذیری است.

گلوکز منبع اصلی انرژی برای بدن است. هنگامی که سطح آن خیلی پایین می‌آید، می‌تواند منجر به علائمی مانند خستگی و لرزش شود. حفظ سطح قند خون برای رشد و تکامل کودک مهم است.

هیپوگلایسمی می تواند در افراد مبتلا به دیابت رخ دهد زیرا گاهی درمان های کاهش دهنده گلوکز، سطح قند خون را بیش از حد کاهش می دهند. دیابت نوع 1 که قبلاً به عنوان دیابت نوجوانان شناخته می شد، نوعی دیابت است که می تواند در هر سنی رخ دهد اما اغلب در دوران کودکی خود را نشان می دهد.

در حالی که هیپوگلایسمی در افراد مبتلا به دیابت شایع تر است، کودکانی که دیابت ندارند نیز می توانند سطح قند خون پایین را تجربه کنند.

این مقاله به بررسی جنبه های مختلف هیپوگلایسمی در کودکان، از جمله علائم، علل و درمان آن می پردازد.

هیپوگلایسمی در کودکان چیست؟

هیپوگلایسمی به سطح پایین قند در خون اطلاق می شود. هنگامی که سطح قند خون به زیر محدوده طبیعی برای کودک کاهش می یابد، هیپوگلایسمی می تواند رخ دهد.

محدوده ی معمول سطوح گلوکز بین 70 تا 140 میلی گرم در دسی لیتراست. عوامل زیادی می توانند بر این سطوح تأثیر بگذارند. برای مثال، بسته به اینکه کودک داروی خاصی مصرف می‌کند یا اخیراً یک وعده غذایی سرشار از کربوهیدرات یا قند مصرف کرده است، می‌تواند کمی متفاوت باشد.

کودکانی که به بیماری هایی مبتلا هستند که بر قند خون تأثیر می‌گذارند، مانند دیابت نوع 1، ممکن است محدوده هدف متفاوتی از سطوح قند خون نسبت به کودکان بدون این بیماری ها داشته باشند.

علائم هیپوگلایسمی در کودکان چیست؟

علائم هیپوگلایسمی در کودکان می تواند متفاوت باشد. شایع ترین علائم عبارتند از:

•  تحریک پذیری و تغییرات خلقی

•پوست رنگ پریده

•تعریق

•  لرزش

•  خستگی و ضعف

•  مشکل در تمرکز

•  سردرد و سرگیجه

•تاری دید

•گرسنگی

در موارد شدید، هیپوگلایسمی می تواند منجر به تشنج و از دست دادن هوشیاری شود.

کودکان بزرگتر ممکن است بتوانند علائم خود را بیان کنند. برای کودکان کوچکتر که قادر به انجام این کار نیستند، بسیار مهم است که والدین، مراقبان و مربیان از این علائم آگاه باشند و اقدامات مناسب را برای رسیدگی به وضعیت کودک انجام دهند.

چه چیزی می تواند باعث هیپوگلایسمی در کودکان شود؟

عوامل متعددی ممکن است باعث شود کودک دچار هیپوگلایسمی شود. کودکان مبتلا به دیابت ممکن است به دلایل زیر دچار هیپوگلایسمی شوند:

•  مصرف انسولین در زمان نادرست

•  مصرف نوع اشتباهی از انسولین

•  اشتباه در نظارت بر قند خون(خوانش اشتباه دستگاه)

•  مصرف خیلی محدود کربوهیدرات

•  داشتن استفراغ یا اسهال

کودکانی که مبتلا به دیابت نیستند نیز ممکن است دچار هیپوگلایسمی شوند. این ممکن است به دلیل:

•  مصرف ناکافی غذا: حذف وعده های غذایی یا ناشتا ممکن است باعث شود کودک کربوهیدرات کافی دریافت نکند که می تواند منجر به هیپوگلایسمی شود. فردی که به اختلال غذا خوردن دچار است ممکن است در معرض خطر هیپوگلایسمی نیز باشد.

•  مشکلات پانکراس: کودکانی که تحت عمل جراحی پانکراس قرار گرفته اند یا دارای تومور پانکراس هستند، ممکن است به دلیل عدم تعادل انسولین دچار هیپوگلایسمی شوند.

•  مصرف برخی داروها: برخی داروها ممکن است باعث شوند کودک دچار هیپوگلایسمی شود، به خصوص اگر کودک دچار نارسایی کلیه باشد، که به چگونگی تجزیه این داروها توسط کلیه ها مربوط می شود.

•  مشکلات کبدی یا کلیوی: زندگی با هپاتیت یا بیماری کلیوی ممکن است منجر به هیپوگلایسمی در کودک شود، که به چگونگی متابولیز داروها توسط این اندام ها مربوط می شود.

•  مشکلات انسولین: شرایطی مانند هایپرانسولینیسم می تواند باعث تولید بیش از حد انسولین در بدن شود که می تواند باعث هیپوگلایسمی شود.

•  مشکلات متابولیسم: برخی از کودکان ممکن است مشکلات ژنتیکی داشته باشند که بر توانایی بدن در تنظیم قند خون تأثیر می گذارد، و می تواند منجر به هیپوگلایسمی شود.

تشخیص هیپوگلایسمی در کودکان

تشخیص هیپوگلایسمی معمولاً شامل ترکیبی از ارزیابی بالینی و آزمایش‌های آزمایشگاهی است.

پزشک یا یک متخصص مراقبت های بهداشتی، ابتدا سابقه پزشکی کودک را بررسی می کند و ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهد. آنها احتمالاً آزمایش خون را برای اندازه گیری سطح قند خون تجویز می کنند.

برای کودکانی که مبتلا به دیابت نیستند، یک متخصص مراقبت های بهداشتی ممکن است یک اختلال زمینه ای را بررسی کند. این ممکن است شامل اندازه گیری سوخت های متابولیک مانند گلوکز خون، کتون ها و سطح هورمون ها در زمان هیپوگلایسمی کودک باشد.

یک متخصص مراقبت های بهداشتی ممکن است برای آزمایش ناشتا کودک را در بیمارستان بستری کند. این بررسی با هدف بازتولید یک دوره ی هیپوگلایسمی به متخصص مراقبت های بهداشتی اجازه می دهد تا نمونه های خون کودک را جمع آوری و بررسی کند.

درمان هیپوگلایسمی در کودکان

درمان هیپوگلایسمی در کودکان شامل بازگشت به سطح قند خون طبیعی و باقی ماندن در سطح قند خونطبیعی است.

اگر کودک هوشیار است و می‌تواند قند مصرف کند، توصیه می‌شود به او کربوهیدرات‌های سریع الاثر بدهید که می‌تواند به بازگرداندن سطح گلوکز او به محدوده طبیعی کمک کند. این ممکن است شامل گلوکز خوراکی و سپس یک میان وعده کربوهیدرات های نشاسته ای یا شیر خشک برای نوزادان باشد.

در موارد شدید هیپوگلایسمی، زمانی که کودک ممکن است بیهوش باشد، متخصصان پزشکی ممکن است دکستروز را به صورت داخل وریدی (از طریق IV) یا گلوکاگون را از طریق تزریق عضلانی تجویز کنند.

والدین و مراقبان کودکان با عوامل خطر شناخته شده برای هیپوگلایسمی، مانند دیابت، می توانند از نزدیک با متخصصان مراقبت های بهداشتی برای ایجاد یک برنامه درمانی جامع همکاری کنند. این طرح ممکن است شامل نظارت منظم بر سطح قند خون، تنظیم رژیم غذایی و مدیریت انسولین در صورت لزوم باشد.

عوارض هیپوگلایسمی در کودکان چیست؟

با درمان سریع و مناسب، کودک هیچ گونه عارضه ی قابل توجهی را تجربه نخواهد کرد.

در مواردی که کودک یک دوره ی شدید یا طولانی مدت هیپوگلایسمی درمان نشده را تجربه کند، ممکن است عوارض شدیدی را تجربه کند، مانند:

• آسیب مغزی به دلیل عدم رسیدن انرژی به مغز

• تشنج

• مرگ

همچنین شواهد نشان می‌دهد که دوره‌های مکرر هیپوگلایسمی در دوران کودکی خطر مشکلات عصبی طولانی‌مدت مانند صرع و اختلالات روانی شدید را افزایش می‌دهد.

برای جلوگیری از این عوارض در صورتی که کودک دچار اپیزودهای مکرر یا شدید هیپوگلایسمی شود، باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

نکاتی برای پیشگیری از هیپوگلایسمی در کودکان

پیشگیری از هیپوگلایسمی در کودکان به علت آن بستگی دارد. روش های پیشگیرانه اغلب شامل ترکیبی از شیوه زندگی و اقدامات غذایی است. موارد زیر برای کاهش خطر اپیزودهای هیپوگلایسمی می تواند به والدین و مراقبین کمک کند:

1. وعده های غذایی منظم: اطمینان حاصل کنید که کودک وعده های غذایی متعادل را در فواصل زمانی منظم می خورد.

2. ارائه میان وعده های سالم: میان وعده های مغذی را بین وعده های غذایی برای حفظ سطح قند خون ثابت ارائه دهید.

3. نظارت بر فعالیت بدنی: فعالیت بدنی را با مصرف کربوهیدرات کافی متعادل کنید تا از کاهش بیش از حد گلوکز جلوگیری کنید.

4. معاینات پزشکی: اگر کودکی دچار هیپوگلایسمی است، مهم است که او را نزد یک متخصص مراقبت های بهداشتی ببرید تا شرایط سلامتی زمینه ای او را بررسی کند.

خلاصه

هیپوگلایسمی در کودکان زمانی اتفاق می‌افتد که سطح گلوکز خون کودک به کمتر از حد طبیعی برسد. علائم شایع عبارتند از تحریک پذیری، لرزش، سرگیجه و گرسنگی.

برای کمک به پیشگیری از هیپوگلایسمی، توصیه می‌شود مراقبان به طور مرتب سطح قند خون کودک را کنترل کنند، علائم را مشاهده کنند و در معاینات پزشکی منظم شرکت کنند.

شناخت علائم، درک علل، و اجرای اقدامات پیشگیرانه، گام های اساسی برای مراقبین برای کمک به مدیریت هیپوگلایسمی در کودکان هستند.

منبع:

https://www.medicalnewstoday.com/articles/hypoglycemia-in-children#summary